ในโรงงานอุตสาหกรรม มีการนำเครื่องจักรต่าง ๆ มาใช้งาน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ และ ลดภาระการทำงานของคนงาน การใช้งานรถยก ก็เช่นเดียวกัน ซึ่งตามมาตรฐานความปลอดภัยต่างๆ ผู้ใช้งานหรือผู้ควบคุมการใช้งานต้องตรวจสอบสภาพก่อนการใช้งาน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการใช้งาน และความปลอดภัยในการใช้งาน "รถยก" ตามมาตรฐานที่กำหนดไว้
ตามกฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. ๒๕๖๔ ได้กำหนดมาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานรถยก (Forklift) ไว้หลายประเด็น ในส่วนที่ ๔ ดังนี้
++ รถยกต้องมีโครงหลังคาที่มั่นคงแข็งแรง
++ รถยกต้องมีป้ายบอกพิกัดน้ำหนักยกอย่างปลอดภัยไว้ที่รถยก
++ รถยกต้องมีสัญญาณเสียงหรือแสงไฟเตือนภัยในขณะทำงาน
++ ต้อง ตรวจสอบรถยก ให้มีสภาพปลอดภัย "ก่อนการใช้งานทุกครั้ง" และมีเอกสารไว้ให้ตรวจสอบได้
กฎกระทรวงที่ใช้คำว่า "ก่อนการใช้งานทุกครั้ง" มีเจตนารมณ์อย่างไร? ทำไมไม่ใช้คำว่า "ทุกวัน"
ในวันนี้ เราจะมาประเมินความสอดคล้องกับกฎกระทรวงฯ ซึ่ง เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน (จป.) ต้องทำความเข้าใจ ตีความกฎหมายแล้วดำเนินการปรับวิธีการทำงาน เอกสารที่เกี่ยวข้องให้สอดคล้องกับกฎกระทรวงฯ ที่ได้กำหนดไว้
การประเมินสถานะเบื้องต้นในการใช้งานรถยก
ก่อนอื่นเรามาประเมิน หรือการตรวจสอบหน้างานว่าโรงงานที่เราปฏิบัติงานมีการใช้รถยกแบบใด (เป็นการแบ่งตามประสบการณ์ที่เคยทำงานของ จป.หน่อยเอง)
ลักษณะที่ ๑ : มีผู้ขับรถยกประจำรถ ๑ คัน ต่อ ๑ คน โดยในการทำงานปกติพนักงานคนอื่นจะไม่ได้รับอนุญาตให้ขับ ซึ่งผู้ขับรถยกนี้ จะทำหน้าที่ดูแลรักษาตรวจสอบ ก่อนการใช้งานตามแบบฟอร์มที่กำหนด
++ ตามลักษณะที่ ๑ จป. สามารถกำหนดให้ ผู้ขับรถยก ตรวจสอบก่อนการใช้งานทุกวัน (ทุกกะ) ได้ ซึ่งตลอดทั้งวันมีการขับใช้งานโดยพนักงานเพียงคนเดียว จึงทำให้การควบคุมด้านความปลอดภัย และการปฏิบัติให้สอดคล้องตามที่กฎหมายกำหนด มักจะทำได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
ลักษณะที่ ๒ : มีการกำหนดผู้รับผิดชอบในการขับรถยกและดูแลรักษาตรวจสอบ ประจำวัน แต่พนักงานคนอื่นที่มีใบอนุญาตขับรถยก สามารถมาขอเบิกขับรถยกได้ทุกคน เช่น พนักงานแผนกคลังสินค้าเป็นผู้รับผิดชอบและขับรถยกหลัก แต่พนักงานแผนกช่างที่มีใบอนุญาตมาเบิกและขับรถยกได้
++ กรณีตามลักษณะที่ ๒ เรามักจะกำหนดให้ พนักงานคลังสินค้าเป็นผู้ขับรถยกและตรวจสอบ ประจำวันหรือประจำกะ (หนึ่งครั้งก่อนการใช้งานในแต่ละวัน หรือแต่ละกะ) แต่เมื่อมี พนักงานแผนกช่างมาขอเบิกขับรถยกไปใช้งาน ซึ่งมักจะไม่ได้ตรวจสอบตามแบบฟอร์ม จากลักษณะนี้ถ้าประเมินตามข้อกำหนดของกฎหมายยังถือว่า "ไม่สอดคล้อง" ตามที่กฎหมายกำหนด เพราะถ้าเกิดอุบัติเหตุขึ้นจนถึงขั้นต้องมี พนักงานตรวจความปลอดภัยเข้ามาสอบสวนร่วมด้วย อาจจะชี้เป็นประเด็นได้
ลักษณะที่ ๓ : ขาดการควบคุมใดๆ ไม่มีเอกสารการตรวจสอบ ไม่มีการกำหนดผู้ขับรถยก ไม่มีการอบรมผู้ขับรถยก
++ กรณีตามลักษณะที่ ๓ ก็ขอละไว้ในฐานที่เข้าใจว่า ไม่สอดคล้องตามที่กฎหมายกำหนดอย่างชัดเจน และ หลายประเด็น
เอกสารที่เกี่ยวข้องและต้องจัดทำให้มี
ในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับรถยก นายจ้าง ต้องจัดให้มีเอกสาร ดังนี้ (ซึ่งเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน (จป.) ต้องทวนสอบและดำเนินการเสนอนายจ้าง)
๑. คู่มือการใช้งานรถยก เป็นภาษาไทยหรือภาษาอื่นที่ผู้ขับรถยกสามารถศึกษาได้ ซึ่งคู่มือนี้ต้องมีรายละเอียดเกี่ยวกับการประกอบ การติดตั้ง การทดสอบ การใช้ การซ่อมแซม การบำรุงรักษา การตรวจสอบ การเคลื่อนย้ายรกยกด้วยเป็นอย่างน้อย
๒. ทะเบียนผู้ขับรถยก หรือหนังสือที่เป็นการมอบหมายให้พนักงานที่มีรายชื่อในหนังสือเป็นผู้ขับรถยกได้
๓. ใบผ่านการฝึกอบรมตามหลักสูตรที่กำหนด และอาจจะจัดทำ "ใบอนุญาตขับรถยก" ในการควบคุมภายในโรงงานอีกก็ได้
๔. แบบฟอร์มสำหรับตรวจสอบรถยก
ตรวจสอบรถยก
จากข้อกำหนดของกฎกระทรวงฯ ที่มีเจตนารมณ์เพื่อให้มีการจัดการและควบคุมที่ดี เกิดความปลอดภัยในการทำงาน จึงกำหนดให้มีการ "ตรวจสอบสภาพรถยกก่อนการใช้งานทุกครั้ง" ซึ่งผู้ขับรถยกทุกคน ต้องทำการตรวจสอบก่อนขึ้นขับ
ส่วนที่ ๔ รถยก
“รถยก” หมายความว่า รถที่ติดตั้งอุปกรณ์ใช้สำหรับการยกหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของ เช่น ฟอร์คลิฟต์ (forklift) หรือรถที่ทำงานในลักษณะเดียวกัน
ข้อ ๓๔ ในการทำงานเกี่ยวกับรถยก นายจ้างต้องปฏิบัติ ดังต่อไปนี
(๑) จัดให้มีโครงหลังคาของรถยกที่มั่นคงแข็งแรง สามารถป้องกันอันตรายจากวัสดุตกหล่นได้ เว้นแต่รถยกที่ออกแบบมาให้ยกวัสดุสิ่งของที่มีความสูงไม่เกินศีรษะของผู้ขับขี่
(๒) จัดให้มีปัายบอกพิกัดน้ำหนักยกอย่างปลอดภัยตามที่กำหนดไว้ในรายละเอียดคุณลักษณะ และคู่มือการใช้งานตามข้อ ๘ ไว้ที่รถยก พร้อมทั้งติดตัังป้ายเตือนให้ระวัง
(๓) ตรวจสอบรถยกให้มีสภาพใช้งานได้ดีและปลอดภัยก่อนการใช้งานทุกครั้ง และต้องมีสำเนาเอกสารการตรวจสอบไว้ให้พนักงานตรวจความปลอดภัยตรวจสอบได้
(๔) จัดให้มีสัญญาณเสียงหรือแสงไฟเตือนภัยในขณะทำงานตามความเหมาะสมของการใช้งาน
(๕) จัดให้มีอุปกรณ์ช่วยการมองเห็นตามสภาพในการทำงาน เช่น กระจกมองข้าง
(๖) ให้ลูกจ้างซึ่งทำหน้าที่ขับรถยกชนิดนั่งขับสวมใส่เข็มขัดนิรภัยในขณะทำงานบนรถตลอดเวลา
คำค้นหา : รถยก การใช้งานรถยก รถโฟล์คลิฟท์ การใช้งานรถโฟล์คลิฟท์ การตรวจสอบรถยก ความปลอดภัยในการใช้รถยก กฎหมายความปลอดภัยรถยก กฎกระทรวงเครื่องจักร
ไปที่หน้าสารบัญรายการบทความ